به نقل از «ایرنا»

ویترین تاریخ کهن‌شهر اسفراین در انتظار اعتبار

تاریخ انتشار: ۱۰ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۰۹۲۳۱

به گزارش ایرنا، شهرستان اسفراین دارای سابقه تاریخی کهن و قدمتی بیش از هزاره ششم و پنجم قبل از میلاد را دارد و آثار برجای مانده در این شهر باستانی همچون "جیران تپه"، " انجرلی" و "چهل دختران" به دوره پیش از تاریخ تعلق دارند.

این شهر کهن در دوره های تاریخی اشکانیان و ساسانیان نیز همواره جزو ولایات مهم به شمار می رفته و بارها در متون تاریخی و جغرافیایی از آن نام برده شده است و ارگ بلقیس بعنوان دومین بنای بزرگ خشتی و گلی ایران در تارک این شهر می درخشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وجود این قدمت تاریخی به همراه ثبت بیش از ۱۵۰ میراث تاریخی در آثار ملی، مدیران وقت را بر آن داشت تا موزه ای را در این شهرستان برای یافته های باستان شناختی و نمایش فرهنگ این دیار احداث کنند.

کلنگ ساخت موزه باستان شناسی و مردم شناسی اسفراین نیز با هدف به تصویر کشیدن تاریخ، تمدن و فرهنگ این کهن دیار در سال ۱۳۸۷ بر زمین زده شد تا با نمایش مجموعه ای بی بدیل از آثار و اشیاء تاریخی مسیر رونق گردشگری این شهر تاریخی را بیش از گذشته هموار کند.

با این وجود موزه باستان شناسی که مصوبه بنای آن در اسفراین ۱۴ ساله شده، در این بازه زمانی تنها ۴۰ درصد رشد فیزیکی دارد به گونه ای که هر کس از کنار بنای در حال احداث این مکان بگذرد، فقط با ساختمانی نیمه کاره با تیرآهن هایی برافراشته و دیوارهایی بتنی رها شده مواجه می شود.

ساخت این مجموعه فرهنگی که در حاشیه پارک قائم اسفراین و در زمینی به گستره سه هزار و ۴۰۰ متر آغاز شد، جدای از اینکه تاکنون نتوانسته نمایشی زیبا از هنر، فرهنگ و تاریخ این مرز و بوم ارایه دهد خود نیز در ویترین انتظار تکمیل و بهره برداری قرار گرفته است.

خالی از لطف نیست تا از روند آغاز و اجرای این پروژه بیشتر بدانیم؛ اینکه چگونه بعد از گذشت سال ها هنوز ضرورتی برای تکمیل و بهره برداری از این موزه دیده نمی شود.

روند لاک‌پشتی اجرای طرح

ساخت موزه باستان شناسی و مردم شناسی اسفراین براساس سفر هیات دولت نهم به خراسان شمالی در سال ۱۳۸۷ مصوب و نقشه این طرح نیز همان زمان در ۲ طبقه با زیربنای ۸۵۰ متر تهیه شد.

این پروژه در زمینی به مساحت سه هزار و ۶۰۰ متر مربع از سال ۱۳۸۷ آغاز شده است اما به دلیل تزریق قطره چکانی اعتبارات در دولت بعدی نیز پیشرفتی نداشت به گونه ای با گذشت سالها همچنان شاهد ساختمانی نیمه کاره با مصالح ساختمانی رها شده در اطراف آن هستیم.

این طرح فرهنگی وارد فهرست تکمیل پروژه های نیمه تمام دولت سیزدهم شده است تا شاید با عزم و ارادی مسوولان جهادی این موزه خود را از ویترین انتظار خارج و ویترینی برای نمایش تاریخ و فرهنگ این کهن دیار باشد.

 ضرورت وجود موزه در اسفراین

یکی از کارشناسان باستان شناسی در این خصوص می گوید: زنده نگه داشتن میراث فرهنگی نیازمند شناساندن آن به اعضای جامعه با سیاستگذاری و برنامه ریزی صحیح در جذب گردشگر همچون ایجاد موزه در شهرهای تاریخی است.

محمد شاهسوندی می افزاید: موزه ها هزاران نوع از آثار و اسناد تاریخی را در دل خود جای می دهند که همگی باقی‌مانده از دوران کهن هستند و این آثار گرانبها در فضایی به مراتب محدود نسبت به بناهای تاریخی در یک منطقه قرار دارند که همین امر مورد توجه گردشگران است.

وی با اشاره به ضرورت موزه در اسفراین، می گوید: اسفراین از معدود شهرهایی است که نسبت به وسعت و جمعیت خود ۱۵۰ اثر ثبت شده در آثار ملی دارد و از حیث استعدادهای گوناگون در حوزه میراث فرهنگی غنی است در حالی که از یک موزه باستان شناسی و مردم شناسی محروم است.

شاهسوندی تصریح می کند: تاسیس موزه باستانی شناسی با توجه کاووش های متعدد باستان شناسی به ویژه در شهر تاریخی بلقیس در این منطقه بیش از پیش احساس می شود.

وی با اشاره به نقش موزه ها در توسعه گردشگری فرهنگی، می افزاید: موزه ها نشان دهنده تاریخ، فرهنگ و آداب هر ملت به شمار می رود و اهمیت بسزایی در چشم انداز توسعه گردشگری فرهنگی دارند به گونه ای که می توان با نمایش فرهنگ و هنر ساکنین اصلی این شهرستان همچون کرد، ترک و تات در این موزه مردم شناسی، ضریب جذب و ماندگاری را در این شهر مستحق گردشگری، افزایش داد.

تکمیل طرح نیازمند ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار

سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اسفراین نیز می گوید: بعد از گذشته سال ها به تازگی ۳۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال از محل منابع ملی و استانی برای تکمیل موزه باستان شناسی این شهرستان ۱۲۰ هزار نفری خراسان شمالی اختصاص یافت.

حامد وظیفه شناس می افزاید: با توجه به اینکه عملیات اجرایی این طرح مربوط به سال۱۳۹۱ است، در سالجاری برای بازنگری در مطالعات و اصلاح نقشه موزه ۲ میلیارد ریال هزینه شد.

وی افزود: همچنین قرارداد احداث فضاهای جدای از ساختمان موزه شامل نمازخانه، سرویس بهداشتی و موتورخانه موزه با اعتبار ۳۵ میلیارد ریال منعقد و عملیات اجرایی آن آغاز شده است.

وظیفه شناس با بیان اینکه این طرح ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، گفت: تکمیل این طرح نیازمند ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار است که ۶۰ میلیارد ریال برای تکمیل ساختمان و الباقی نیز برای تجهیز این موزه باستان شناسی نیاز است.

وی با تاکید بر ظرفیت های موجود میراث فرهنگی در این شهرستان، خاطرنشان کرد: در راستای ماندگاری گردشگران و برداشتن گام های عملی برای شناساندن آثار تاریخی اسفراین وجود موزه باستان شناسی و مردم شناسی در این منطقه امری ضروری است.

عملیات ساخت موزه اسفراین در حاشیه پارک قائم این شهرستان و در زمینی به گستره سه هزار و ۴۰۰ متر و زیربنای بیش از ۹۰۰ مترمربع از سال ۱۳۹۱ آغاز شده است.

شهرستان اسفراین در جنوب شرقی استان خراسان شمالی واقع است و از شمال به شهرستان‌های بجنورد و شیروان، از شمال شرقی به شهرستان فاروج، از غرب به شهرستان جاجرم و از جنوب و جنوب شرقی به استان خراسان رضوی محدود می‌شود.

این شهرستان ۱۵۶ اثر تاریخی، مذهبی، گردشگری و طبیعی ثبت در فهرست ملی آثار تاریخی کشور دارد که از نظر میزان آثار ثبت ملی شده رتبه نخست خراسان شمالی را داراست.

برچسب‌ها اسفراین آثار تاریخی خراسان شمالی موزه

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اسفراین آثار تاریخی خراسان شمالی موزه اسفراین آثار تاریخی خراسان شمالی موزه موزه باستان شناسی و مردم شناسی خراسان شمالی میراث فرهنگی میلیارد ریال آغاز شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۰۹۲۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

با عشق به ایران در ارمنستان (+عکس)

موزه نسخه‌های خطی و دست‌نویس‌های باستانی ارمنستان، شاهکارهای نقاش و مینیاتوریست ایرانی ـ ارمنی «آندره سِوروگیان» از شاهنامه فردوسی را برای ۶ ماه به نمایش گذاشت. این موزه پیش از این، با رونماییِ گلچینی از آثار قاجار به مدت سه سال، به پیوندهای فرهنگی با ایران رنگ داده و همکاری‌هایی را با ایران برای مرمت نسخه‌های خطی آغاز کرده است.

به گزارش ایسنا، موزه ماتناداران (مسروپ ماشتوتس) در شهر ایروان ارمنستان، که به دلیل داشتن گنجینه‌ای از نسخه‌ها و کتاب‌های مقدس دعا، پس از کلیسای «اچمیادزین»، مکانی مقدس برای مردم این کشور به شمار می‌آید، محل برگزاری رویدادهای بسیاری به‌ویژه در پیوند با ایران بوده است.

این موزه که حدود ۲۰ هزار نسخه و دست‌نویس باستانی در اختیار دارد و حدود ۴۵۰ اثر از میان آنها، نسخه‌های ایرانی است، به مدت سه سال گلچینی از آثار قاجاری را به نمایش گذاشته شده بود و در ادامه، نمایشگاهی از عکس‌های آرشیوی و کلکسیونی این موزه برپا شد که عکس‌هایی از ایران قدیم و دربار قاجار در بین آنها دیده می‌شد.

از ۱۲ اردیبهشت ماه (اول ماه می) نیز مجموعه‌ آثار نقاش ایرانی ـ ارمنی در همین موزه به نمایش گذاشته شده است، آثاری که از مجموعه‌های مختلفی در جهان گردآوری شده و بخشی از آنها حاصل ۹ سال شیفتگی «آندره سِوروگیان» به شاهنامه فردوسی است.

ایوت تجریان ـ رئیس موزه ماتناداران (مسروپ ماشتوتس) ـ که دکترای تاریخ هنر دارد و به عنوان یک ایرانی ـ ارمنی از برگزاری نمایشگاه «آندره سِوروگیان» با هیجان سخن می‌گوید، در گفت‌وگویی که با ایسنا داشت، درباره اهمیت برپایی این رویداد در ارمنستان، که رنگ و حسی ایرانی دارد، توضیح داد: این نمایشگاه از اول ماه می (۱۲ اردیبهشت ماه) به یاد نقاش ایرانی ـ ارمنی «آندره سِوروگیان» برپا می‌شود.

هرچند قبلا، تعداد بسیار اندکی از آثار سوروگیان در این موزه به نمایش گذاشته شده، ولی در نمایشگاه پیش‌رو مجموعه بیشتری از آثار او به نمایش درآمده است. آثار این نمایشگاه از مناطق مختلفی گردآوری شده است. پسر آندره سِوروگیان (دکتر امانوئل) که در قید حیات است و در آلمان زندگی می‌کند و حدود ۹۴ سال دارد، سال‌ها قبل کلکسیون بزرگی به این موزه اهدا کرد.

این مجموعه شامل نقاشی‌هایی از آندره سوروگیان و آثاری از پدر بزرگشان، «آنتوان سوروگین» (از نخستین پیشگامان عکاسی در ایران که به عکاس قاجار معروف بوده) است. از کلسیای اچمیادزین (ارمنستان) نیز ۶ اثر در اختیار این نمایشگاه قرار داده شده است.

آندره سوروگیان زاده ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ خورشیدی در ایران، از نقاشان برجسته مینیاتور و از بنیانگذاران شیوه مردمی در نقاشی ایرانی
او ۹ سال در انزوا به سر برد و غرق در شاهنامه شد و ۴۱۶ اثر از این اثر فردوسی پدید آورد

او این توضیح را اضافه کرد: آثاری که از آندره سِوروگیان در موزه ماتناداران نگهداری می‌شود با آثار موجود در اچمیادزین تفاوت دارد؛ آثار آنجا از اسطوره‌های تاریخی ارمنی است، اما آثاری که ما در این موزه نگهداری می‌کنیم بیشتر از شاهنامه فردوسی، خیام و باباطاهر است. همچنین از موزه‌های مختلف آثاری که الهام‌بخش نقاشی‌های آندره سِوروگیان بودند در اختیار ما قرار داده شده است.

رئیس موزه ماتناداران گفت: این نمایشگاه قرار است تا ۶ ماه ادامه داشته باشد. پیش زمینه آن نیز همایشی بود که برای یکصد و سی‌امین سال یادبود سِوروگیان در نخستین روزهای فروردین (۲۱ و ۲۲ مارچ) برگزار شد، که مهمانی هم از بخش میراث مکتوب ایران داشتیم و یک گروه موسیقی از ایران نیز دعوت شده بود.

تجریان درباره شیوه کار آندره سِوروگیان که آن را ارزشمند و خاص کرده است، گفت: او ۹ سال خود را در خانه به انزوا برد و با خود عهد کرد که به مناسبت هزارمین سالگرد تولد فردوسی، (۱۹۳۴ میلادی) ۴۱۶ تابلوی بزرگ از روی شاهنامه به تصویر درآورد. یک نمونه از آن نقاشی‌ها را در موزه ماتناداران به نمایش گذاشته‌ایم. سِوروگیان به این منظور حتی یک دوره آموزش خوش‌نویسی گذرانده بود. دوستانش که صادق هدایت و بزرگ علوی بودند به او لقب «درویش» داده بودند. سوروگیان یکسری اثر هم از آثار خیام، حافظ و باباطاهر دارد.

امانئول فرزند آندره سوروگیان، آثاری از این نقاش برجسته را به موزه ماتناداران در ارمنستان اهدا کرده است.
در این بخش همچنین جلدهای لاکی دیده می‌شود که شیوه مرمت آن با مشارکت حمید ملکیان، به نمایش گذاشته شده است

رئیس موزه ماتناداران درباره دیگر رویدادهای این موزه که در پیوند با ایران بوده است، توضیح داد: سال گذشته از ماه نوامبر نمایشگاه بزرگی داشتیم که گلچینی بود از عکس‌های آرشیو و کلکسیون‌های مختلف که در این موزه نگهداری می‌شود.

در این موزه هرگز نمایشگاه عکس نداشتیم. ما از عکاسان نسل اول ارامنه که در دربارهای مختلف کار کردند، کارهای زیادی در موزه داشتیم که هرگز به نمایش نگذاشته بودیم. در بین آنها عکس‌های زیادی از ایران وجود دارد، که مجموعه به نمایش گذاشته‌شده گلچینی است از آنچه در این موزه نگهداری می‌شود.

این موزه چون به انستیتو نسخ خطی شهره است تا پیش از این، کسی به عکس‌های آن توجهی نکرده بود، درحالی که نگاتیوهای شیشه‌ای و عکس‌های زیادی داریم و اتفاقا من سه سال روی این مجموعه کار کرده بودم و این گلچین نتیجه آن کار تحقیقی است.

آنها عکاسان ارامنی و روسی هستند که از اواخر قرن نوزدهم میلادی به ایران و دیگر نقاط دنیا سفر کرده بودند. این نمایشگاه قرار بود به مدت ۶ ماه برگزار شود، ولی چون خیلی استقبال شد، ادامه پیدا کرد.

عکسی از «آنتوان سوروگین» از «سیزده به در» در ایران که در نمایشگاه موقتی عکاسان ارامنه در موزه ماتناداران به نمایش گذاشته شد
او به عنوان عکاس دربار قاجار نیز معروف بود، هرچند عکس‌هایش به دربار محدود نشد و واضح‌ترین تصویر از مردم ایران در آن دوره را به قاب درآورد

تجریان ادامه داد: پیش از آن هم، نمایشگاهی از آثار قاجاری در موزه ماتناداران برگزار شده بود، که چندین بار تمدید شد. این نمایشگاه به مدت سه سال برقرار بود. روال کار موزه این است که نسخه‌های اصلی را نمی‌توانیم به مدت طولانی به نمایش بگذاریم، برای همین در طول برگزاری این نمایشگاه بعضی از نسخه‌ها را چندین بار جابه‌جا کردیم. ما در این موزه بیش از ۴۵۰ نسخه ایرانی داریم که بخشی از آن به دوره قاجار مربوط می‌شود. گلچینی از این آثار در آن نمایشگاه و به مدت سه سال به نمایش گذاشته شد.

 او درباره دلیل استقبال از نمایشگاه آثار قاجاری در ارمنستان، اظهار کرد: استقبال از آن نمایشگاه شاید متأثر از آشنایی مردم ارمنستان با آن مقطع تاریخی باشد؛ دوره‌ای که ارمنستان بخشی از سرزمین ایران بود و نقاشان  ارامنه از آن دوره بسیار تاثیر گرفته بودند. غیر از این، ایران برای ارامنه، سرزمینی افسانه‌ای و اسطوره‌ای و الهام‌بخشی بود.

البته نقش تجریان به عنوان رئیس ایرانی ـ ارمنی موزه در برگزاری چنین رویدادی بی‌تأثیر نبوده است و خودش هم درباره تأثیر آن گفت: مدیر بخش انستیتو همیشه می‌گوید ۹۰ درصد برنامه‌های موزه ماتناداران ایرانی شده است، مثلا ما میز نوروز را در ۲۱ مارچ چیده بودیم و همایش «آندره سوروگیان» را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کردیم که همزمان با نوروز شده بود.

او ادامه داد: ما به عنوان دو کشور همسایه باید همدیگر را بشناسیم. متاسفانه زمانی که ارمنستان جزو شوروی بود، روابط دو کشور خیلی کم شده بوده و دو کشور از یکدیگر دور شدند. اکنون لازم است افزون بر روابط سیاسی، روابط فرهنگی دو کشور را تقویت کنیم. کارهای بزرگ از دل روابط فرهنگی بیرون می‌آید.

مدیر جدید این مجموعه قبلا معاون وزیر فرهنگ ارمنستان بود، همان ابتدای کار که برنامه خواستند، توصیه کردم یک سفر به ایران برویم و ما در قالب هیأتی به تهران و قم سفری داشتیم که خیلی مفید بود. به قم رفتیم و کتابخانه آقای مرعشی را دیدیم و توافق‌هایی را با این کتابخانه داشتیم. از بخش میراث مکتوب و کتابخانه ملی و مرکز اسناد و بنیاد ایرانشناسی هم دیدن کردیم. این سفر سه روزه بود.

موزه نسخه های خطی ارمنستان (ماتناداران) که یکی از غنی‌ترین نسخه‌های خطی و دست‌نویس‌های باستانی جهان را در اختیار دارد

رئیس موزه ماتناداران اضافه کرد: ما همیشه با سفارت ایران در ارتباط هستیم و کارهای فرهنگی و همایش‌های زیادی را ترتیب می‌دهیم و نمایش نقاشی از شاهنامه، اثر آندره سوروگیان در راستای همین ارتباط دوستانه با سفارت ایران بوده است.

همچنین طبق توافق با سفیر قبلی ایران، قرار بر این شد که مرمتگر ایرانی به ارمنستان بفرستند تا مرمتگران قدیمی که روی جلدهای لاکی تسلط نداشتند، آموزش دهد. تا به حال آقای حمید ملکیان دو بار از ایران به ارمنستان و این موزه آمده و در یک بازه ۱۰ و ۱۵ روزه، در این زمینه آموزش دادند.

او گفت: دانش مرمت ایران و ارمنستان خیلی متفاوت است. هدف ما از سفر به ایران نیز آشنایی و مکاشفه در این مورد بود و قرار است تا پایان تابستان، همکاران ما در بخش مرمت به ایران بروند تا این آموزش‌ها کامل شود.

تجریان درباره برگزاری نمایشگاه‌ها و همکاری‌های مشترک با ایران و همچنین تبادل آثار، با توجه به مجموعه آثاری که این موزه در اختیار دارد، اظهار کرد: برای برگزاری نمایشگاه و تبادل آثار نیز هنوز اتفاقی نیفتاده است، ولی باید این اتفاق رخ دهد. درحال حاضر ما بیشتر قصد داشتیم ارتباط علمی با ایران برقرار کنیم.

مینیاتوری از فردوسی که آندره سوروگیان به تصویر درآورده است کانال عصر ایران در تلگرام